BDDK Nedir?

BDDK, Bankacılık Denetleme ve Düzenlenme Kurumu’nun kısa adıdır. Kurum, Türkiye’de bankaları denetleme yetkisine sahip olan tek kuruluştur. BDDK, Türkiye’de banka ve banka şubesi açma ve bankacılık faaliyeti yapma izni vermeye, gerekli hallerde bu izinleri iptal etmeye yetkili tek mercidir.

BDDK, 23 Haziran1999 tarihinde 23734 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile finansal piyasaların bağımsız karar organları tarafından etkin olarak denetlenmesi amacıyla, “kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip bir otorite olarak” kurulmuştur. BDDK, esas olarak, kanunun kendisine verdiği yetkiler çerçevesinde, denetimine tabi olan bankalar ve finans kuruluşlarının faaliyetlerini düzenlemek ve denetlemek, tasarruf sahiplerinin haklarını korunmasını ve bankacılık kanununun uygulanmasını sağlamakla görevli bir özerk kuruluştur.
 
BDDK gibi özerk kuruluşların varlığı bankacılık sisteminin istikrarlı ve güvenli bir biçimde işlemesini garanti altına almaktadır. Türkiye’de 2001 yılında yaşanan bankacılık krizinden sonra IMF, siyasetçilerin bankalara mühahale etmesinin önlenmesi için BDDK’nın özerkliğinin artırılmasını sağlamaya yönelik gerekli kanuni düzenlemelerin yapılmasını talep etmişti. 1 Kasım 2005 tarihinde 25983 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5471 sayılı Bankacılık Kanunu’yla BDDK’nın bağımsızlığı daha da pekiştirildi.

 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 82.maddesinde BDDK söyle tanımlanmıştır; “Kamu tüzel kişiliğini haiz ve mali özerkliğe sahip Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu kurulmuştur. Kurumun merkezi Ankara’dadır. Kurum Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ve Başkanlıktan oluşur” 

2018 yılında Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesinin ardından, BDDK , TMSF ve SPK gibi özerk kuruluşlar 703 sayılı kararnameyle fiilen Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı. Yeni düzenlemeye göre BDDK başkanı ve BDDK’nın organı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor.

Kurumun karar organı işlevini yürüten Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Kurul Başkanı ve İkinci Başkan dahil olmak üzere yedi üyeden oluşuyor. BDDK Başkanı aynı zamanda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’na da başkanlık yapmaktdır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu haftada en az bir kez toplanır. Kurul toplanması için beş üyenin hazır bulunması gereklidir.

BDDK Açılımı Nedir?

BDDK’nın açılımı “Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu” dur.

BDDK’nın Amacı Nedir?

BDDK’nın ilgili kanunlarla belirlenen amaçları;

• Denetimine tabi olan kurumların faaliyetlerinin güvenli ve istikrarlı bir şekilde sürdürülmesini,
• Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasını,
• Kredi sisteminin ekonominin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde ve etkin olarak çalışmasını sağlamak, 
• Finansal piyasaların gelişmesine ve güvenli olarak çalışmasına ve finansal istikrarın sağlanmasına ve sürdürülmesine katkıda bulunmaktır.

BDDK’nın Görevleri?

BDDK yukarıda belirtilen amaçlarını kendisine kanunla verilen yetki ve görevler çerçevesinde gerçekleştirir. BDDK’nın temel görevleri arasında:

• Bankalar, Finansal Kiralama Şirketleri, Faktoring Şirketleri, Finansman Şirketleri, Finansal Holding Şirketleri gibi BDDK’nın denetimine tabii kuruluşların, kuruluş, yönetim, çalışma, devir, birleşme, bölünme ve tasfiyeleri ile bu kuruluşların denetlenmelerine ilişkin esasların belirlenmesi ve düzenlenmesi,
• Yeni banka kuruluşu veya yeni şube açılması başvurularının değerlendirilmesi, banka açma ve bankacılık faaliyetinde bulunma izinlerinin verilmesi,
• Verilen banka açma ve bankacılık faaliyeletlerinde bulunma izinlerinin gereki hallerde iptal edilmesi,
• Denetimine tabi kuruluşların rekabet gücününün artırılması,
• Finansal piyasalarda faaliyet gösteren kuruluşların şeffalık ve verimliliğinin artırılması,
• Finansal piyasaların tam rekabet koşullarında işleyişinin sağlaması,
• Tasarruf sahiplerinin hakları, bankaların düzenli çalışması ve ekonominin sağlıklı ve istikrarlı işlemesi için risk oluşturabilecek işlemlerin ve uygulamaların engellenmesi,
• Bankacılık kanununun uygulanmasının sağlanması ve bankacılık mevzuatının oluşturulması bulunmaktadır. 

BDDK’nın Denetimine Tabi Kuruluşlar

BDDK finansal piyasalarda faaliyet gösteren tüm özel ve kamu kurum ve kuruluşlarını denetlemeye yetikilidir. 

• Bankalar 
• Finansal Kiralama Şirketleri
• Faktoring Şirketleri
• Finansman Şirketleri
• Finansal Holding Şirketleri
• Varlık Yönetimi Şirketleri
• Elektronik Para Kuruluşları
• Ödeme Kuruluşları
• Yabancı Bankaların Türkiye Temsilcilikleri
• Bağımsız Denetim Kuruluşları
• Bankalar Değerleme Hizmeti Vermeye Yetkili Kuruluşlar
• Yetkili Derecelendirme Kuruluşları
• Birlikler ve Diğer Kuruluşlar 

BDDK Başkanı Kimdir?

BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben’dir. İlk kez 15 Mayıs 2015 tarihinde BDDK Başkanı olarak atanan Akben, bu göreve atanmadan önce TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) Kurulu üyesi olarak görev yapıyordu. Daha önce bankacılık sektöründe üst düzey görevlerde bulunan Mehmet Ali Akben Anadolu Finans Kurumu ve Türkiye Finans Katılım Bankacılığı’ında genel müdür yardımcısı olarak görev yaptı.
 
Mehmet Ali Akben Ekim 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Ekonomi Politikaları Kuruluna atandı. BDDK’daki görev süresi Mayıs 2019’da sona eren Akben, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ikinci dönem için BDDK Başkanı olarak atandı. 

BDDK Nerededir?

BDDK’nın merkzezi İstanbul’dadır. Eylül 2000’de faaliyetlerine başlayan ve kuruluşundan itibaren Ankara’da bulunan kurumun merkezi 2016 yılında İstanbul’a taşındı. Halen İstanbul, Şişli’de bulunan genel müdürlük binasında hizmet veren BDDK’ya bağlı bazı ofisler hala Ankara’da hizmet vermeye devam etmektedir.   

BDDK Kredi Vadeleri

26 Şubat 2019 tarihine 30698 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” başlıklı BDDK yönetmeliği ile 1 Kasım 2006 tarihinde 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik”in 12/A maddesininin 3üncü fıkrası değiştirildi. Söz konusu yönetmeliğin birinci maddesinde açıklanan değişiklikle bankalardan alınan farklı tipte tüketici kredilerine uygulanabilecek azami vade sürelerine sınır getirilirken, konut edinmek, konut tadilatı kapsamında konutun bütünleyici parçası olma niteliğine sahip olacak şekilde mal veya hizmet alımı amacıyla tüketicilere kullandırılan krediler, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, diğer gayrimenkul alımı amaçlı kredilerle, eğitim ve öğrenim kredileri ve kamu kurumların olan borçların finansmanı amacıyla verilen ve doğrudan ilgili kurumların hesabına ödeme yapılarak kullandırılan krediler bu kapsamın dışında tutuldu. Bu değişiklikle tüketici kredilerinin vadeleri 60 ay ile sınırlanmış oldu. Söz konusu BDDK yönetmeliğine göre:

• Tüketici kredilerinin vadesi 60 ayı geçemez,
• Nihai fatura bedeli 120.000 TL ve altında olan taşıtların satın alınması için kullandırılan kredilerin vadesi 60 ayı geçemez,
• Nihai fatura bedeli 120.000 TL’nin üzerinde olan taşıtların satın alınması için kullandırılan krediler ve taşıt teminatlı kredilerin vadesi 48 ayı geçemez,
• Bilgisayar satın alınması için kullandırılan kredilerin vadesi 12 ayı,
• Tablet satın alınması için kullandırılan kredilerin vadesi 6 ayı, 
• Fiyatı 3.500 TL’ye kadar olan cep telefonu satın alınması için kullandırılan kredilerin vadesi 12 ayı,
• Fiyatı 3.500 TL’nin üzerinde olan cep telefonu satın alınması için kullandırılan kredilerin vadesi ise 6 ayı geçemez.

BDDK Kredi Yapılandırma

BDDK, yukarıda belirtilen “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” başlıklı yönetmeliğin ikinci maddesine eklediği geçici madde ile yönetmeliğin yayımlanmasından önce kullandırılan ihtiyaç kredilerinin tüketici tarafından talep etmesi halinde yeniden yapılandırılmasına izin veren düzenlemeyi getirmiştir. Söz konusu geçici maddeye göre yeniden yapılandırılan ihtiyaç kredilerinin vade süresi en fazla 60 aya kadar uzatılabilir. Kredilerin yeniden yapılandırılmasını düzenleyen geçici maddenin metni şöyledir; “Bu maddenin yürürlük tarihinden önce kullandırılan ihtiyaç kredilerinin borç bakiyeleri borçlu tarafından talep edilmesi durumunda en fazla altmış ay ile sınırlı olmak üzere yeniden yapılandırılabilir.” 

Buna göre tüketicilerin 26 Şubat 2019 tarihinden önce bankalardan aldıkları tüketicileri kredilerini vade süresi 60 ayı geçmemek şartıyla yeniden yapılandırmalarına izin verilmektedir.