Nicel Genişleme

Nicel genişleme, merkez bankalarının ekonomik durgunluk veya düşük enflasyon dönemlerinde para arzını artırmak ve ekonomik aktiviteyi canlandırmak amacıyla uyguladığı bir para politikası aracıdır. Geleneksel para politikası araçlarının yetersiz kaldığı durumlarda devreye giren bu yöntem, merkez bankalarının uzun vadeli devlet tahvilleri ve diğer finansal varlıkları satın alarak piyasaya likidite sağlamasıyla gerçekleştirilir.

Nicel genişlemenin temel amacı, faiz oranlarını düşürerek kredi koşullarını iyileştirmek ve bankaların kredi verme kapasitesini artırmaktır. Böylece, tüketim ve yatırım harcamaları teşvik edilir ve ekonomik büyüme desteklenir. Bu politika, özellikle faiz oranlarının sıfıra yaklaştığı ve geleneksel faiz indirimlerinin ekonomik toparlanma için yeterli olmadığı durumlarda kullanılır.

Ancak, nicel genişlemenin bazı riskleri de bulunmaktadır. Piyasaya büyük miktarda likidite enjekte edilmesi, enflasyonist baskılara yol açabilir ve varlık fiyatlarının aşırı değerlenmesine neden olabilir. Ayrıca, finansal piyasaların aşırı likiditeye bağımlı hale gelmesi ve kredi balonlarının oluşması gibi olumsuz etkiler görülebilir.

Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası (Fed), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası gibi gelişmiş ülke merkez bankaları, 2008 küresel finans krizi sonrasında ekonomiyi canlandırmak için bu politikayı geniş çapta uygulamıştır. Pandemi sürecinde de ekonomileri desteklemek amacıyla tekrar devreye alınmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Nicel genişleme nasıl uygulanır?
Merkez bankaları, piyasadan uzun vadeli tahviller ve diğer finansal varlıkları satın alarak bankacılık sistemine ek likidite sağlar. Böylece, faiz oranları düşer, kredi koşulları iyileşir ve ekonomik aktivite desteklenir.

Nicel genişleme hangi ekonomik koşullarda kullanılır?
Genellikle ekonomik durgunluk, düşük enflasyon ve faiz oranlarının zaten çok düşük olduğu durumlarda uygulanır. Bu politika, geleneksel faiz indirimlerinin yetersiz olduğu senaryolarda devreye alınır.

Nicel genişlemenin temel amacı nedir?
Faiz oranlarını düşürmek, krediye erişimi artırmak, tüketimi ve yatırımları teşvik etmek, finansal piyasaları desteklemek ve ekonomik büyümeyi canlandırmak hedeflenir.

Nicel genişlemenin riskleri var mıdır?
Bu politikanın uzun süre uygulanması enflasyonun yükselmesine, finansal varlık balonlarının oluşmasına ve kredi piyasalarında dengesizliklere yol açabilir. Ayrıca, piyasaların aşırı likiditeye bağımlı hale gelmesi, ekonomik istikrar açısından risk oluşturabilir.

Nicel genişleme hangi ülkelerde uygulanmıştır?
ABD, Avrupa Birliği, Japonya ve İngiltere gibi büyük ekonomilerde, özellikle 2008 finans krizinden sonra ve COVID-19 pandemisi sürecinde yaygın olarak kullanılmıştır.

Nicel genişleme faiz oranlarını nasıl etkiler?
Merkez bankaları tarafından gerçekleştirilen büyük ölçekli varlık alımları, piyasa faiz oranlarını düşürerek kredi maliyetlerini azaltır. Bu durum, borçlanmayı teşvik ederken, tasarruf sahipleri için düşük getiri anlamına gelebilir.

Nicel genişleme para birimi üzerinde nasıl bir etki yaratır?
Piyasalardaki para arzının artması, ilgili ülkenin para biriminin değer kaybetmesine yol açabilir. Bu durum, ihracat sektörüne avantaj sağlarken, ithalat maliyetlerini artırabilir.