2023 yılının en kötü performans sergileyen beş para biriminden biri olan ve yıl boyunca neredeyse tüm para birimlerine karşı değer kaybeden Türk lirası 2024 yılının ilk ayında da bu değer kaybını sürdürüyor.
2023 yılının haziran ayından bu yana gerek Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), gerekse Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen politikalar fiyat artışlarının baskılanması, yabancı yatırımcının güveninin tekrar kazanılarak sermayenin yeniden ülkeye çekilmesi, Türk lirasının (TRY) değer kaybının mümkün olduğunca önlenmesi ve kaybedilen değerin geri kazandırılması, bütçe açığının giderilmesi, TCMB rezervlerinin artırılması ve bunun gibi akla gelebilecek tüm olumlu gelişmelerin sağlanma çabası ile tüm bunları gerçekleştirirken ekonomik büyümenin de mümkün olduğunda korunması amacı güdüyor. Realitede bu hedeflerin ne kadarının gerçekleştirileceğini zaman gösterecek olsa da en azından teoride yukarıda sayılanlar hedeflenmekte. Ancak bu yazının konusunu yakından ilgilendiren Türk lirasının değer kaybının önlenmesi konusu henüz başarıya ulaşmış değil.
2023 yılında Türk lirasının performansı
2023 yılının ilk altı ayında, gerek liralaşma stratejisi ile başlatılan Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve benzeri programlar gerekse yürütülen alışılmışın dışındaki TCMB faiz politikaları Türk lirasında çok yüksek bir değer kaybı ihtimaline yol açmış özellikle dolar (USD) karşısındaki değer kaybının önlenebilmesi ve kurun sabit tutulabilmesi adına haziran ayına dek “dolar yakma” yöntemi uygulanmıştı.
2023 yılı haziran ayında bu yönteme son verildikten sonra USD/TRY çaprazındaki makas açılmaya başlamış ve nihayet TRY’deki değer kaybı adına gerçekçi bir tablo çizmeye başlamıştı. Bu tarihten sonra 2023 yılı içerisinde USD/TRY grafiği hep yukarı doğru hareket etti.
Türk lirasının uluslararası piyasalardaki ana para birimi olarak kabul edilen ABD dolarının karşısında değer kaybetmesine ek olarak neredeyse tüm diğer para birimlerine karşı değer kaybı da 2023 yılı boyunca devam etmişti. Şöyle ki, 2023 yılında:
USD/TRY yüzde 57,71,
EUR/TRY yüzde 62,65,
GBP/TRY yüzde 65,96,
CHF/TRY yüzde 73,25,
JPY/TRY yüzde 46,62 artış gösterdi.
2022 yılının şubat ayından beri aktif halde savaşta olan Rusya’nın para birimi ruble 2023 yılında TRY karşısında yüzde 30,29 değer kazandı. Türk lirası, Rusya ile savaşta olan Ukrayna’nın para birimi olan grivna karşısında da 2023 yılında yüzde 34,51 değer kaybetti. Türk lirası 2023 yılının dünyada en kötü performans sergileyen beşinci para birimi oldu. Türk lirasından daha kötü performans gösteren para birimleri ise Arjantin pesosu, Suriye lirası, Zimbabwe doları ve Lübnan lirası oldu.
Türk lirasının 2024 yılı performansı
2024 yılının ocak ayında ilk üç hafta geride kalmış durumda. Geride bıraktığımız zaman zarfında Türk lirasının değer kaybı, özellikle önemli para birimlerine karşı devam etti. 1 Ocak 2024 tarihinden bu yana:
USD/TRY yüzde 2,67,
EUR/TRY yüzde 1,45,
GBP/TRY yüzde 2,65 artış gösterdi.
Bu noktada USD/TRY ve EUR/TRY çaprazlarının 2024 yılı ocak ayı içerisinde rekor seviyelere de yükseldiğini vurgulamak gerekiyor. Ancak şunu belirtmek gerekiyor izlenen politikaların da yardımıyla Türk lirası toparlanma emareleri de gösteriyor.
Örnek vermek gerekirse, 1 Ocak 2024 tarihinden bu yana CHF/TRY yüzde 0,29; JPY/TRY ise yüzde 2,2 geriledi. 2024 yılı için birçok yatırımcı ve finans kuruluşu Türk lirasının gerilemeye devam edeceğini öngörse de, Deutsche Bank ve JPMorgan 2023 yılının kasım ayında paylaştıkları raporlarda Türk lirasının 2024 yılında yükselişe geçeceği tahmininde bulundu.
