Değerli metal yatırımcıları yatırım kararı verirken genellikle altın/gümüş rasyosu gibi oranları inceleyerek daha fazla karlılık elde etmeye çalışmaktadır. Ancak bu tür ilişkiler sadece değerli metaller arasında bulunmamaktadır.
Buna göre altın ve petrol fiyatlarının da birbiriyle ilişkili olduğu ileri sürülmektedir. Öte yandan petrol fiyatlarında yaşanan dalgalanmalar ile altında yaşananlar arasında sezgisel bir bağlantı olmaması sebebiyle burada bazı açıklamalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu sebeple yazımızın devamında petrol fiyatları ile altın arasındaki ilişkiyi inceleyecek, yatırım kararı alırken bu ilişkiden nasıl faydalınabileceğine ışık tutmaya çalışacağız.
Altın ve petrol fiyatları arasındaki ilişki
Enflasyon
Altın ve petrol fiyatları arasında ilişkiyi ortaya koyan pek çok faktör vardır. Bu faktörlerin en önemlisi ise enflasyon olarak gösterilmektedir.
Buna göre petrol fiyatındaki artış, petrolden elde edilen akaryakıt fiyatlarının artmasına neden olmakta, akaryakıt fiyatlarındaki artış ise malları taşımanın da daha maliyetli olmasına sebep olarak tüm mal ve hizmetlerin fiyatlarını yukarı taşımaktadır.
Öte yandan petrol fiyatları, petrolün kilit bir girdi olması nedeniyle üretici fiyatları üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir. Üreticiler üzerindeki bu etki ise maliyetlerin artmasını sağlayan bir diğer önemli katalizördür.
Enflasyon üzerindeki bu doğrudan etkiye ek olarak, yüksek petrol fiyatları dolaylı olarak da enflasyonu artırır çünkü ham petrol, plastik yapımında kullanılan petrokimyasalların temel bileşenidir. Dolayısıyla daha pahalı bir petrol, plastikle yapılan birçok ürünün fiyatını artırma eğilimindedir.
Özetle petrol fiyatlarındaki artış genel fiyatlar düzeyinde de bir yukarı yönlü ivmelenmeyi tetiklemektedir.
Petrol fiyatları enflasyonun artmasına yol açtıkça, daha fazla yatırımcının tahvil ve nakit gibi enflasyona karşı kaybettiren varlıklardan uzaklaşmak amacıyla altın satın alması ise altın fiyatlarının yükselişe geçmesine yol açmaktadır.
Bu ilişki de altın ve petrol fiyatlarının bir korelasyon içerisinde hareket ettiğini ve altın ile petrol fiyatları arasında genellikle doğrusal bir ilişki olduğunu göstermektedir.
Ekonomik Büyüme
Altın ve petrol fiyatları arasındaki bir diğer ilişki ise ekonomik büyümedir. Buna göre, pek çok sektörün petrole, doğal gaza, benzine ve dizel gibi türev ürünlere bağımlı olması sebebiyle petrol fiyatlarındaki artışın ekonomik büyümeyi azalttığı söylenebilmektedir.
Ekonomik büyümenin yavaşladığı dönemlerde ise bireylerin satın alma tercihleri gibi yatırım tercihleri de değişmektedir.
Bu dönemlerde bireyler varlıklarını değer kaybeden itibari para birimlerinden ziyade daha risk odaklı varlıklara yönlendirebilmektedir. Bu ise altın fiyatlarında bir dalgalanmanın başlamasını tetiklemektedir.
İki emtia arasındaki ilişkinin tarihsel gelişimi
Durumun gerçekten yukarıda bahsedildiği gibi olup olmadığını görmek için ise aşağıdaki grafik üzerinden 1987-2012 yılları arasındaki altın ve brent ham petrol fiyatlarını karşılaştırmalı olarak inceleyeceğiz.
Grafikten de görülebileceği üzere her iki emtia da yıllar boyunca genel olarak aynı yönde işlem görmüştür. Buna göre iki emtia arasındaki ilişki kesinlikten uzak olsa da, genellikle aynı yönde hareket etmektedir.
Öte yandan grafikteki petrol ve altın fiyatı arasındaki farkın çok açılmaması, iki emtia arasındaki ilişkiyi teyit etmektedir.
Buradaki kafa karışıklığının temel sebebi ise, yüksek petrol fiyatlarının mal ve hizmetlerdeki yükselişi başlatmasının genellikle biraz zaman almasıdır.
Ancak, masada bu tür sonuçlar varken, bu ilişkiyi inceleyerek yatırım kararı vermenin faydalı bir faktör olabileceğinin söylenmesi doğru olacaktır.
Öte yandan bu düşüncenin daha fazla netlik sağlaması için farklı bir grafiğe dönersek, konuyla ilgili şüphelerin de olduğunu söyleyebiliriz.
Bu grafik bir önceki grafiğe benzerlik gösterse de, ondan iki noktada farklılık göstermektedir.
Buna göre fiyatlar yerine haftalık altın ve petrol getirilerini gösteren noktalar bulutu, bu ilişkinin uzun vadeli verilere dayalı olarak güçlü bir korelasyon içersinde olmadığını göstermektedir.
Bu sebeple daha uzun süreler boyunca ve ortalama olarak, petrolde beklenen değerlenmeye dayalı olarak altında vadeli uzun pozisyonlar açmak her zaman karlı olmayabilir.
Ancak zaman zaman kısa vadeli formasyonların ortaya çıktığı ve bunların takip edilmesiyle kazanç sağlanabileceği de söylenebilir.
Dolayısıyla, uzun vadede altın ve petrol getirileri arasında bir ilişki yok gibi görünse de, kısa bir süre içinde alım satım fırsatları sunan bir ilişkinin olduğunu söylemek mümkündür.
Altın/petrol oranı nedir?
Altını ham petrol açısından analiz etmenin popüler bir yolu ise altın/petrol oranıdır.
Altın-Petrol Oranı, bir ons altın ile kaç varil ham petrol satın alınabileceğini ölçer. Bir ons altın fiyatının bir varil ham petrol fiyatına bölünmesiyle hesaplanırken, bunu hesaplamak için altın fiyatının mevcut petrol fiyatına bölünmesi yeterlidir.
Aşağıdaki grafikte ise altın petrol oranının tarihsel seviyelerini paylaşıyoruz.
Kaynak: Macrotrends
Altın/petrol oranı nasıl yorumlanmalıdır?
Visual Capitalist tarafından hazırlanan bir sonraki grafik ise altın-petrol oranının 30'un üzerinde olduğunda, altının petrole göre daha pahalı olduğunu göstermektedir.Tarihin büyük bölümünde bu oran 10 ile 30 arasında dalgalanmıştır.
Kaynak: Visual Capital
Pandemi öncesi ve sonrasında yaşanan değişimler için ise altın-petrol oranının 5 yıllık grafiğine bakmanın faydalı olabileceğini söyleyebiliriz. Buna göre, pandeminin en kötü ayı olan Nisan 2020'de 91'e yükselen oran, mayıs ayında yaklaşık yarı yarıya gerileyerek 46,62'ye düşmüştür. Bu noktadan sonra ise düşüş Nisan 2022'deki 19,4'lük mevcut orana kadar derinleşmiştir.
Nisan 2020'de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 91 seviyesi o sırada 16,80 dolar olan WTI'ın yaklaşık 1,625 dolarlık altın fiyatına karşı düşmesinin bir sonucu olarak gerçekleşmiştir.
Bu ise petrolün genellikle resesyon dönemlerinde düşüş yaşadığı altının ise yükseldiğine işaret etmektedir.
Ancak Covid-19 resesyonu son derece kısa sürmüş ve tarihsel altın-petrol oranı grafiğinde çok ince gri bir çizgi olarak gösterilmiştir. Ekonomiler toparlandıkça ise büyüme ve petrol talebi artmış, dolayısıyla oran düşüş göstermiştir.
Altın ayrıca Ağustos 2020'de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 2.034 dolara ulaştığında, WTI hala 32 dolar seviyelerinde işlem görüyordu. Sonraki 15 ay içinde WTI'ın iki katından fazla artması ve altının 200 dolara yakın düşmesi ise oranın tarihi zirvesi olan 91'den çok uzakta kalmasına rağmen yine de ortalama 16'dan 25'li seviyelere çıkmasını sağlamıştır.
Kaynak: Macrotrends
Mantıksal olarak, altın fiyatları yükselirken petrol fiyatları düşüyorsa, yani ortalamanın üzerinde bir altın-petrol oranı varsa, bu küresel ekonominin sağlık durumunun kötü olduğu ve durgunluk döneminin kapıda olabileceği anlamına gelir. Bu ise yatırımcıların önceden bilmek isteyeceği bir uyarıcı mesajdır. Öte yandan bu mesaj sayesinde portföy dağılımının yeniden şekillendirilmesi mümkündür.
Altın/petrol oranının avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Altın ve petrol arasındaki hareketleri takip ederek, her bir varlık sınıfının birbirlerine göre nasıl performans gösterdiğine dair doğru bir öngörüye sahip olunabilir. Bu ise piyasa hareketleri hakkında değerli bilgiler sağlayarak, özellikle spot altın veya ham petrol ticareti yapanlar için uzun vadeli pozisyonların teyit edilmesinin bir yolu olarak kullanılabilir.
Oran, portföyü çeşitlendirme ve risk yönetimi söz konusu olduğunda da faydalıdır. Piyasa koşulları belirsiz olduğunda, mevcut pozisyonların yenileriyle korumak için altın/petrol oranı kullanılabilir. Örneğin altın/petrol oranı yükseliyorsa bu, altının iyi performans gösterdiği belirsiz bir piyasanın işareti olabilir ve bu bilgi de korunma pozisyonlarını (hedge) değerlendirmek için kullanılabilir.
Altın/petrol oranı hem kısa hem de uzun vadeli yatırımcılar için faydalı bir araç olabilirken, örneğin pozisyon yatırımcıları için (scalper) daha faydalı olma eğilimindedir. Bunun nedeni, doğası gereği uzun vadeli bir sinyal olması ve ayı piyasaları ve diğer finansal istikrarsızlıklar söz konusu olduğunda yatırımcılara bir uyarı vermesidir.
Ancak bu oranın en önemli dezavantajlarından biri kısa vadede petrol fiyatlarının spekülasyonlarla karşı karşıya kalabilmesidir. Buna göre petrol üreticilerinin kısa vadeli arz kesintisi kararları da petrol fiyatlarında sert dalgalanmaları tetiklemektedir. Bu ise rasyoda kısa süreli bozulmaların görülmesine yol açabilmektedir.
Bu ise avantajlarının yanında altın/petrol oranının yatırımcılar için faydalı bir araç olmasına rağmen eksikliklerinin de olduğuna işaret etmektedir.
Ham petrol fiyatlarının enflasyona dolaylı katkıları, daha oynak olma eğiliminde oldukları için enerji veya gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE endeksine yansıtılmaktadır. Bu sebeple yatırımcılar böyle dönemlerde altın fiyatlarında petrol fiyatlarından arındırılmış olarak çekirdek TÜFE’yi inceleyebilir.
Altın mı, petrol mü? Hangisine yatırım yapılmalı?
Finans piyasalarında işlem gören emtialar incelendiğinde altın ve petrolün yüksek işlem hacmine sahip olması dikkat çekmektedir.
Öte yandan bu emtialar arasında altının güvenilir liman özelliği olması ve birikimlerin enflasyon etkisinden korunması gibi avantajları vardır.
Petrol ise altına kıyasla daha spekülatif bir enstrümandır. Bu nedenle kısa vadeli kazançlar için daha fazla risk ve fırsatı barındırmaktadır. Yine de petrolün bu özelliğinden yararlanabilmek için deneyimli bir yatırımcı olunması gerektiği unutulmamalıdır.
Öte yandan petrol işlemlerinin ülkemizde forex piyasasında yapılması sebebiyle kullanıcıların bu piyasaya ulaşmasının altına ulaşmasından daha zor olduğu da göz önünde bulundurulmalı ve yatırım tercihi buna uygun olarak yapılmalıdır.
Ayrıca hangi emtia üzerine yatırım yapmak istenirse istensin, ilgilenilen piyasanın resmi bir kurum olmasına ve altın ve petrol işlemlerinin nasıl yapılması gerektiğine özellikle dikkat dikkat edilmesi gerekmektedir.
İlgili Makaleler
Jeopolitik gerilim dönemlerinde altın düşer mi?: Savaşlar, altın fiyatlarını nasıl etkiler?
Brent petrol fiyatlarını etkileyen temel faktörler nelerdir?
Merkez bankaları neden faiz artırır? Faiz artışları ekonomiyi nasıl etkiler?
