Gün İçi Likidite İmkanı (GİL)

Gün İçi Likidite İmkanı (GİL), bankaların gün içinde karşılaşabilecekleri kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını karşılamak için merkez bankaları tarafından sağlanan bir Türk Lirası borçlanma imkanıdır. Bu mekanizma, bankaların ödeme ve takas işlemlerini kesintisiz şekilde gerçekleştirebilmeleri için sunulmaktadır. Bankalar, gün içinde ihtiyaç duydukları likiditeyi bu imkan sayesinde temin ederek ödeme sistemlerindeki yükümlülüklerini yerine getirebilir ve likidite sıkışıklıkları nedeniyle oluşabilecek aksaklıkları önleyebilirler.

Merkez bankası tarafından sağlanan bu likidite genellikle gün sonunda geri ödenir ve bu tür işlemler için merkez bankaları ya faiz tahsil etmez ya da düşük bir faiz uygular. Gün içi likidite imkanı, finansal sistemde istikrarın korunmasına da katkıda bulunur. Bankaların ödeme sistemlerindeki yükümlülüklerini zamanında yerine getirememesi, diğer bankalar üzerinde domino etkisi yaratarak finansal sistemde aksaklıklara neden olabilir. Bu nedenle, merkez bankalarının sunduğu likidite imkanı, bankalar arası güveni artırarak finansal piyasalardaki işleyişin sorunsuz devam etmesine yardımcı olur.

Türkiye’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bankaların gün içindeki kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla gün içi likidite imkanları sunmaktadır. Bu mekanizma sayesinde, bankalar ödeme sistemlerindeki faaliyetlerini aksatmadan sürdürebilir ve finansal sistemin istikrarı sağlanmış olur.

Gün İçi Likidite İmkanı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Gün İçi Likidite İmkanı nasıl çalışır?
Merkez bankası, bankalara belirli teminatlar karşılığında gün içinde kısa vadeli likidite sağlar. Bankalar, bu imkanı kullanarak ödemelerini gerçekleştirir ve gün sonunda likiditeyi iade ederler.

GİL neden önemlidir?
Ödeme sistemlerinin sorunsuz işlemesini sağlar, bankalar arası güveni artırır ve finansal sistemde ani likidite sıkışıklıklarını önleyerek istikrarı korur.

Gün İçi Likidite İmkanı faiz oranı nasıl belirlenir?
Bazı merkez bankaları bu imkandan sağlanan likidite için faiz tahsil etmezken, bazıları düşük faiz uygulayabilir. TCMB, gün içi likidite imkanları kapsamında faiz politikasını piyasa koşullarına göre belirler.

GİL ile Geç Likidite Penceresi (GLP) arasındaki fark nedir?
GİL, gün içindeki likidite ihtiyaçlarını karşılamak için sağlanırken, GLP gün sonu işlemlerinde kullanılır ve genellikle daha yüksek faiz oranları uygulanır.

Hangi ülkeler gün içi likidite imkanı sunmaktadır?
ABD, Avrupa Birliği ülkeleri, İngiltere, Japonya ve Türkiye dahil olmak üzere birçok ülkenin merkez bankası, bankacılık sisteminin istikrarlı çalışmasını sağlamak için gün içi likidite mekanizmaları sunmaktadır.