Sistemik Risk

Sistemik risk, finansal sistemin tamamını veya büyük bir bölümünü etkileyebilecek ölçüde yaygın ve ciddi bir riski ifade eder. Ekonomik istikrarı tehdit ederek finansal piyasalarda çöküşlere ve geniş çaplı krizlere yol açabilir.

Bu tür riskler genellikle büyük finansal kurumların iflası, finansal piyasaların bozulması, likidite krizleri ve ekonomik şoklar gibi olaylardan kaynaklanır. Örneğin, 2007-2008 küresel finansal krizi, sistemik riskin en belirgin örneklerinden biridir. Mortgage piyasasında başlayan sorunlar hızla yayılmış, büyük finans kuruluşlarının çökmesine yol açmış ve dünya ekonomisinde ciddi bir daralmaya neden olmuştur.

Sistemik riskin yayılmasını önlemek ve etkilerini en aza indirmek amacıyla düzenleyici otoriteler ve merkez bankaları çeşitli önlemler alır. Sıkı denetim mekanizmaları, finansal kurumların sermaye yeterliliği gerekliliklerinin artırılması, likidite yönetiminde iyileştirmeler ve stres testleri bu önlemler arasında yer alır. Küresel ölçekte, Basel düzenlemeleri gibi uluslararası finansal regülasyonlar da sistemik riskin kontrol altına alınmasını amaçlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Sistemik risk ile sistematik risk arasındaki fark nedir?
Sistemik risk, tüm finansal sistemi etkileyebilecek büyüklükteki krizleri ifade ederken, sistematik risk bireysel yatırımcılar veya sektörler üzerinde etkili olan piyasa risklerini tanımlar. Sistemik risk tüm ekonomiyi tehdit edebilirken, sistematik risk genellikle belirli bir varlık sınıfı veya sektöre özgüdür.

Sistemik riskin en büyük nedenleri nelerdir?
Sistemik riskin başlıca nedenleri arasında büyük finansal kurumların batması, kredi ve likidite krizleri, spekülatif balonların patlaması, bankaların aşırı kaldıraç kullanması ve küresel ekonomik durgunluklar yer alır.

Sistemik risk nasıl yönetilir ve azaltılır?
Düzenleyici otoriteler ve merkez bankaları sistemik riski yönetmek için sermaye yeterlilik oranlarını artırma, likidite düzenlemeleri yapma, bankacılık sistemini denetleme ve stres testleri uygulama gibi önlemler alır.

Sistemik risk bireysel yatırımcıları nasıl etkiler?
Sistemik risk, piyasaların genelinde çöküşlere ve ekonomik durgunluklara neden olabilir. Bu durum, hisse senetleri, tahviller ve diğer yatırım araçlarının değerinde ciddi kayıplara yol açabilir. Aynı zamanda, ekonomik krizler nedeniyle işsizlik oranları artabilir ve bireysel tüketici kredileri daha maliyetli hale gelebilir.

Merkez bankaları sistemik riske karşı nasıl önlem alır?
Merkez bankaları, finansal sistemin istikrarını sağlamak için faiz oranlarını ayarlama, bankalara acil likidite sağlama, finansal kuruluşları denetleme ve gerektiğinde müdahale ederek piyasalara güven verme gibi adımlar atar.