Ansiklopedik Ekonomi Terimleri Sözlüğü

Tüketici Fiyat Endeksi -TÜFE

EN: Consumer Price Index (CPI)

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), hane halkının satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçen bir ekonomik göstergedir. Enflasyonun en yaygın kullanılan ölçütlerinden biri olan TÜFE, belirli bir dönemde tüketici harcamalarının nasıl değiştiğini analiz etmek için kullanılır.

TÜFE hesaplanırken, tüketicilerin harcamalarına dayalı bir mal ve hizmet sepeti belirlenir. Bu sepet gıda, konut, sağlık, ulaştırma, eğlence ve eğitim gibi temel harcama gruplarından oluşur. Her mal ve hizmet kategorisi, tüketicilerin harcama alışkanlıklarına göre belirlenen farklı ağırlıklara sahiptir. Endeks, genellikle aylık veya yıllık bazda hesaplanır ve yayımlanır.

Türkiye’de TÜFE verileri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hesaplanarak açıklanır. TÜFE sadece enflasyonun ölçümünde değil, aynı zamanda ekonomik analizlerde, ücret ayarlamalarında, kira artış oranlarının belirlenmesinde ve sosyal yardımların güncellenmesinde kullanılır. Örneğin, emekli maaşları ve sosyal yardımlar belirli dönemlerde TÜFE’ye göre yeniden düzenlenir, böylece enflasyonun bireylerin satın alma gücü üzerindeki etkisi dengelenmeye çalışılır.

TÜFE’nin yükselmesi, genel fiyat seviyesinin arttığını ve enflasyonun yükseldiğini, dolayısıyla tüketicilerin satın alma gücünün azaldığını gösterir. Düşen TÜFE ise fiyat artışlarının sınırlı olduğunu ve enflasyonun kontrol altında olduğunu gösterir.

SSS - Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
TÜFE nasıl hesaplanır?
TÜFE, tüketicilerin belirli bir dönemde satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarının ağırlıklı ortalamasının, belirli bir temel döneme göre değişimini ölçerek hesaplanır.

TÜFE hangi alanlarda kullanılır?
TÜFE, enflasyon ölçümünde, ücret artışlarında, kira artış oranlarının belirlenmesinde, sosyal yardımların güncellenmesinde ve ekonomik analizlerde kullanılır.

TÜFE yüksekse ne anlama gelir?
TÜFE’nin yüksek olması, fiyat seviyelerinin arttığını ve enflasyonun yüksek olduğunu gösterir. Bu durumda tüketicilerin satın alma gücü düşer ve yaşam maliyeti artar.

TÜFE düşükse ne anlama gelir?
TÜFE’nin düşük olması, fiyat artışlarının sınırlı olduğunu veya fiyatların düştüğünü gösterir. Ancak aşırı düşük TÜFE değeri, deflasyon riskine işaret edebilir.

TÜFE ile ÜFE arasındaki fark nedir?
TÜFE, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçerken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) üreticilerin ürettiği mal ve hizmetlerin fiyat değişimlerini ölçer.

Türkiye’de TÜFE verileri hangi kurum tarafından açıklanır?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay yayımlanır.

TÜFE’ye göre maaşlar nasıl belirlenir?
Emekli maaşları ve bazı sosyal yardımlar, belirli dönemlerde TÜFE oranlarına göre güncellenir. Kira artışları da genellikle TÜFE’ye göre hesaplanır.

Etkin Piyasa Hipotezi
EN: Efficient Market Hypothesis
Açığa Satış İşlemi
EN: Short Selling
Makro İhtiyati Politikalar
EN: Macroprudential Policy
Riske Maruz Değer
EN: Value at Risk (VaR)
REKLAMI KAPAT X