Türev Ürünler

Türev ürünler, bir dayanak varlığın değerindeki değişikliklere bağlı olarak değer kazanan veya kaybeden finansal araçlardır. Dayanak varlıklar döviz, emtia, endeks veya faiz oranları gibi unsurlar olabilir.
Türev ürünlerde forward, opsiyon, futures ve swap yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tür araçlar, döviz, faiz, altın gibi her türlü ürün üzerinden türetilebilir. Böyle bir durumda, örneğin döviz üzerine yazılan bir opsiyon kontratında, opsiyon kontratının getirisi üzerinden türetildiği dövizin piyasadaki hareketine bağlı olacaktır. Genellikle vade süresi ve spot piyasadaki fiyat dalgalanmaları nedeniyle değerleri değişkenlik gösteren türev ürünler, piyasa hareketlerine karşı riskten korunma sağlamak (hedging) amaçlı kullanılır.
SSS - Türev Ürünler
Türev ürünler hangi amaçlarla kullanılır?
Türev ürünler riskten korunma (hedging), spekülasyon ve arbitraj amaçlarıyla kullanılır. Yatırımcılar ve şirketler, fiyat dalgalanmalarından korunmak için türev ürünleri kullanırken, bazı yatırımcılar türev piyasalardaki fiyat değişimlerinden kazanç sağlamayı hedefler.

Türev ürünler hangi dayanak varlıklara bağlı olabilir?
Türev ürünler döviz, faiz oranları, emtia (altın, petrol, tarım ürünleri vb.), endeksler ve hisse senetleri gibi çeşitli dayanak varlıklara bağlı olabilir.

Türev ürünler neden risklidir?
Türev ürünler kaldıraç etkisi nedeniyle yüksek kazanç sağlayabileceği gibi büyük zarar riski de taşır. Ayrıca, piyasadaki belirsizlikler ve likidite sorunları, türev ürünlerin risk seviyesini artırabilir.

Vadeli işlem sözleşmesi ile forward arasındaki fark nedir?
Vadeli işlem sözleşmeleri (futures), organize piyasalarda işlem gören ve standartlaştırılmış sözleşmelerdir. Forward sözleşmeleri ise taraflar arasında bireysel olarak düzenlenen özel anlaşmalardır ve organize borsalarda işlem görmez.

Türev piyasaları kimler için uygundur?
Türev piyasaları, risk yönetimi yapmak isteyen şirketler, spekülatörler ve arbitraj fırsatlarını değerlendirmek isteyen yatırımcılar için uygundur. Ancak, yüksek risk taşıdığı için deneyimsiz yatırımcılar için önerilmez.

Türkiye'de türev ürünler hangi piyasalarda işlem görmektedir?
Türkiye'de türev ürünler Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) üzerinden işlem görmektedir. Ayrıca, tezgahüstü türev piyasalar da mevcuttur.

Türev ürünler nasıl vergilendirilir?
Türev ürünlerden elde edilen kazançlar, yatırımcının tüzel veya gerçek kişi olup olmamasına göre farklı vergi oranlarına tabi olabilir. Türkiye’de, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen kazançlar için belirli vergi düzenlemeleri bulunmaktadır.