Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH), bir ülkenin belirli bir dönem içinde, genellikle bir yıl veya çeyrek yıl içinde ürettiği tüm nihai mal ve hizmetlerin parasal değerini ifade eder. Bir ekonominin büyüklüğünü ve performansını ölçen en temel makroekonomik göstergelerden biri olarak kabul edilen GSYİH, ekonomik sağlığın, yaşam standardının ve refah seviyesinin değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.

GSYİH, üç temel yöntemle hesaplanmaktadır: üretim yaklaşımı, harcama yaklaşımı ve gelir yaklaşımı.

Üretim yaklaşımı, ekonomik faaliyetlerin toplam çıktı değerini ölçer. Bu yöntemde, sürecin içinde tüketilen ara malların maliyetleri hariç tutulur ve yalnızca yaratılan katma değer hesaplamaya dahil edilir.

Harcama yaklaşımı, ekonomiye katılan farklı grupların harcamalarını baz alır ve şu formül ile hesaplanır:

GSYİH = C + G + I + NX (X - M)

(C = Tüketim, G = Devlet harcamaları, I = Yatırım, NX = Net ihracat, X = İhracat gelirleri, M = İthalat harcamaları)

Harcama yaklaşımına göre, tüketim harcamaları, yatırım harcamaları, devlet harcamaları ve net ihracat faaliyetleri, bir ülkenin GSYİH’sine doğrudan katkıda bulunur.

Gelir yaklaşımı, ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetleri üretirken kullanılan üretim faktörleri tarafından elde edilen gelirleri ölçer. Bu yaklaşım aşağıdaki formül ile hesaplanır:

GSYİH = W + P + I + R + D + IT - S

(W = Ücret, P = Kâr, I = Faiz, R = Rant, D = Amortisman, IT = Dolaylı Vergiler, S = Sübvansiyonlar)

Bir ülkenin GSYİH'sinin artması, ekonomik büyümenin güçlendiğine işaret ederken, GSYİH’deki daralma ise ekonomik sıkıntılara, durgunluk veya resesyon gibi olumsuz ekonomik durumlara işaret edebilir.

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
GSYİH ve GSMH arasındaki fark nedir?
GSYİH, yalnızca bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin toplam değerini ifade ederken, GSMH buna ek olarak ülke vatandaşlarının yurt dışında elde ettiği gelirleri de kapsar.

GSYİH nasıl hesaplanır?
GSYİH, üretim, harcama ve gelir yaklaşımı olmak üzere üç farklı yöntemle hesaplanabilir.

GSYİH'nin artması ne anlama gelir?
GSYİH'nin artması, ekonomik büyümenin güçlendiğini ve üretimin arttığını gösterir. Bu durum, daha fazla istihdam, yatırım ve tüketim anlamına gelebilir.

GSYİH neden düşebilir?
Ekonomik krizler, düşük yatırım seviyeleri, azalan tüketici harcamaları, ticaret dengelerindeki bozulmalar ve dış şoklar GSYİH’nin düşmesine neden olabilir.

Türkiye'de GSYİH verileri nasıl açıklanır?
Türkiye'de GSYİH verileri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından çeyreklik ve yıllık olarak hesaplanmakta ve yayımlanmaktad