Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat

Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat, fon ve menkul kıymet transferlerinin, netleştirme olmaksızın, tek tek ve anlık olarak mutabakatının gerçekleştirilmesini ifade eder. Her ödeme talimatı ayrı ayrı işlenir ve anında gerçekleştirilen mutabakatla birlikte ödeme nihai olarak tamamlanır. "Gerçek zamanlı" terimi, işlemlerin herhangi bir gecikme olmaksızın anında yapıldığını ifade ederken, "brüt mutabakat" terimi, her işlemin başka işlemlerle birleştirilmeden ve netleştirilmeden gerçekleştirilmesini ifade eder.

Ödeme sistemleri, mutabakat tipine göre iki ana kategoriye ayrılmaktadır: gerçek zamanlı brüt mutabakat sistemleri ve netleştirme esasına dayalı mutabakatlı sistemler. Günümüzde sistemik öneme sahip ödeme sistemlerinin büyük çoğunluğu gerçek zamanlı brüt mutabakat yöntemleriyle çalışmaktadır.

Dünya genelinde birçok ülke, kendi ulusal mutabakat sistemine sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri'nde RTGS sistemi "Fedwire," İngiltere'de "CHAPS," Avrupa Birliği'nde "TARGET2" ve Türkiye'de "EFT Sistemi" olarak bilinmektedir. Türkiye'deki Elektronik Fon Transferi (EFT) sistemi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından işletilen bir Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat sistemidir ve Türkiye'deki bankalar arası TL cinsinden büyük miktarlı ödemeler bu sistem üzerinden gerçekleştirilir.

Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat sistemi nasıl çalışır?
Bu sistemde her bir ödeme emri, anlık olarak işlenir ve karşı taraf hesabına doğrudan aktarılır. Netleştirme yapılmaksızın, işlemler brüt olarak gerçekleştirilir ve tamamlanan ödemeler geri alınamaz.

Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat ile Net Mutabakat arasındaki fark nedir?
RTGS sistemlerinde her işlem anında ve bağımsız olarak tamamlanırken, net mutabakat sistemlerinde gün içinde yapılan işlemler belirli zaman dilimlerinde topluca netleştirilerek mutabakata varılır.

Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat sistemi neden kullanılır?
Bu sistem, büyük ölçekli işlemlerde güvenliği artırır, ödeme sürelerini kısaltır ve likidite yönetimini daha verimli hale getirir. Özellikle büyük çaplı finansal işlemler için tercih edilmektedir.

Türkiye'de hangi sistem RTGS mantığıyla çalışmaktadır?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından işletilen Elektronik Fon Transferi (EFT) sistemi, Türkiye’deki bankalar arası TL cinsinden büyük miktarlı ödemelerin Gerçek Zamanlı Brüt Mutabakat sistemi üzerinden yapılmasını sağlar.

RTGS sistemleri hangi finansal işlemlerde kullanılır?
Genellikle büyük ölçekli kurumsal ödemeler, hazine işlemleri, merkez bankası ödemeleri ve uluslararası büyük transferlerde kullanılır. Kredi kartı ödemeleri veya küçük bireysel transferler genellikle farklı ödeme sistemleri üzerinden gerçekleştirilir.