Ödeme Karşılığı Teslimat İlkesi -ÖKT

Ödeme Karşılığı Teslimat İlkesi, finansal piyasalar ve özellikle menkul kıymet işlemlerinde kullanılan bir ödeme ve teslimat yöntemidir. DvP ilkesi, bir menkul kıymetin teslimatının, eşzamanlı olarak karşılığında yapılan ödemenin gerçekleşmesi şartına bağlı olduğunu ifade eder. Bu mekanizma, menkul kıymet alım-satım işlemlerinde tarafların ödeme veya teslimat riskiyle karşılaşmasını engelleyerek güvenliği artırır.

Bu sistem, menkul kıymetlerin ancak ödemenin tamamlanması durumunda teslim edilmesini garanti eder. Böylece, alıcı ödemenin gerçekleşmemesi durumunda menkul kıymeti teslim almazken, satıcı da ödeme gerçekleşmeden kıymeti devretmez. Bu uygulama, piyasa güvenilirliğini artırır, işlem risklerini azaltır ve likiditenin korunmasını sağlar.

Türkiye’de Borsa İstanbul’da işlem gören menkul kıymetlerin takas ve saklama işlemleri, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından yürütülmekte ve Ödeme Karşılığı Teslimat İlkesi çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Bu süreçte, menkul kıymetlerin teslimatı ve karşılığında yapılan ödeme eşzamanlı olarak tamamlanır, böylece işlemlerin güvenliği ve şeffaflığı sağlanmış olur.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Ödeme Karşılığı Teslimat İlkesi (DvP) neden önemlidir?
ÖKT ilkesi, menkul kıymet işlemlerinde ödeme ve teslimatın eşzamanlı gerçekleşmesini sağlayarak tarafların güvenliğini artırır. Bu sayede, herhangi bir tarafın yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda riskler minimize edilir.

DvP sistemi nasıl çalışır?
DvP sisteminde, alıcı ödediği tutarı bloke eder ve satıcı da menkul kıymeti takas sistemine teslim eder. Takas sisteminin onayıyla menkul kıymet alıcıya devredilir ve ödeme satıcıya aktarılır.

ÖKT ilkesi hangi piyasalar için geçerlidir?
Bu ilke, hisse senedi, tahvil, bono ve diğer menkul kıymet işlemleri için kullanılır. Türkiye'de Borsa İstanbul (BIST) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından uygulanmaktadır.

DvP ilkesi yatırımcılar için ne gibi avantajlar sağlar?
Yatırımcılar, işlem risklerini en aza indirerek menkul kıymet alım-satım süreçlerini daha güvenli hale getirebilir. Ayrıca, piyasa güvenilirliği artar ve sermaye akışları daha sağlıklı yönetilebilir.

Ödeme ve teslimatın eşzamanlı olması neden önemlidir?
Bu mekanizma, taraflardan birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda diğer tarafın zarar görmesini önler. Aynı zamanda, piyasalarda şeffaflık ve güvenilirliği artırır.

Türkiye'de ÖKT ilkesi nasıl uygulanmaktadır?
Türkiye’de ÖKT ilkesi, Borsa İstanbul'da gerçekleşen menkul kıymet işlemlerinde Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından yürütülmektedir. İşlemler, Takasbank aracılığıyla ödeme ve teslimatın eşzamanlı olacağı şekilde gerçekleştirilir.