Reel Efektif Döviz Kuru

Reel efektif döviz kuru, Türk Lirası'nın satın alma gücündeki değişimleri ortaya koyan ve uluslararası rekabet gücünü değerlendirmek için kullanılan bir göstergedir. Türkiye'nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre ikili ticaret akımları kullanılarak ağırlıklandırılan Türk Lirası'nın ortalama değeri ile nominal efektif döviz kuru hesaplanır. Bu değerden nispi fiyat etkileri arındırılarak reel efektif döviz kuruna (REK) ulaşılır.

Reel efektif döviz kurunun artması, Türk Lirası'nın reel olarak değer kazandığını ve Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının yükseldiğini gösterir. Bu durum, ithalatın görece ucuzlamasına, ihracatın ise pahalı hale gelmesine neden olabilir. Tersine, reel efektif döviz kurunun düşmesi, Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının düştüğüne işaret eder ve ihracat açısından rekabet avantajı sağlayabilir.

REK, üç farklı alt endeksle hesaplanır ve tüketici fiyat endeksi (TÜFE), üretici fiyat endeksi (ÜFE) ve birim işgücü maliyetleri baz alınarak değerlendirilir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon hedefi kapsamında genellikle TÜFE bazlı REK'i esas alır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Reel efektif döviz kuru nasıl hesaplanır?
REK, nominal efektif döviz kurunun enflasyon farklılıkları gibi nispi fiyat etkilerinden arındırılmasıyla elde edilir. Hesaplama yapılırken, Türkiye'nin ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimleri ağırlıklandırılır ve fiyat değişimleri dikkate alınır.

Reel efektif döviz kuru yükseldiğinde ne anlama gelir?
REK'in yükselmesi, Türk Lirası'nın reel olarak değer kazandığını ve Türkiye'nin ihracat mallarının yabancı ülkelere kıyasla daha pahalı hale geldiğini gösterir. Bu durum, ihracatı olumsuz, ithalatı ise olumlu etkileyebilir.

Reel efektif döviz kuru düştüğünde ne olur?
REK'in düşmesi, Türk Lirası'nın reel olarak değer kaybettiğini ve Türkiye'nin ihracat mallarının görece ucuzladığını gösterir. Bu durum, ihracatın artmasını teşvik edebilirken ithalat maliyetlerini yükseltebilir.

Reel efektif döviz kuru hangi endekslerle hesaplanır?
TÜFE, ÜFE ve birim işgücü maliyetleri kullanılarak üç farklı reel efektif döviz kuru endeksi oluşturulur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon hedeflemesi kapsamında genellikle TÜFE bazlı REK’i esas alır.

TCMB, reel efektif döviz kurunu nasıl kullanır?
TCMB, REK’i ekonomik rekabet gücünü, enflasyon dinamiklerini ve döviz kuru politikalarını analiz etmek için kullanır. Ayrıca, para politikası kararlarında REK’in seyrini dikkate alarak makroekonomik istikrarı sağlamak için gerekli önlemleri alabilir.