Dash (DASH)

Dash Nedir?

Kendisini bir ödeme aracı olarak sınıflandıran DASH, 18 Ocak 2014 yılında hayata geçti. İlk olarak XCoin adında Bitcoin blok zinciri üzerinden hard fork yoluyla ayrıştırılarak oluşturulan kripto para, daha sonra ismini Darkcoin ve Mart 2015’te de bugün ki ismi olan Dash olarak revize etti. Arzı toplamda 18,900,000 adet DASH ile kısıtlı olan kripto paranın şu an 9,027,804 adeti dolaşımda bulunmaktadır. 

Dash Nasıl Çalışır?

Teknik olarak, DASH, ödeme sistemlerine yoğunlaşan, açık kaynaklı, merkezi olmayan, kullanıcılar arasındaki ağ üzerinde çalışan ve kullanıcılara, küçük bir ücret karşılığında online veya fiziksel olarak güvenli harcama yapabilme olanağı sağlayan bir kripto para olarak tanımlanabilir. Kipto para piyasasında en popüler alternatif paralardan biri olarak oldukça ilgi gören Dash, Bitcoin'iden farklı olarak kulanıcılara anlık işlem (InstantSend) ve özel işlem (PrivateSend) gibi seçenekler sunuyor.

DASH'ın, "kendi kendini finanse eden ve yöneten" iş modelinde, bireylere ve işletmelere DASH ağı üzerinden ödeme yapılabiliyor. Merkezi olmayan yönetişim ve bütçe sistemi ile DASH, dünyada bir merkezden yönetilmeyen ve DAO (Decentralized Autonomus Organizastion) adı verilen otonom kurumlar arasında en başarılı ilk örneklerden biri olarak kabul ediliyor.

DASH'ın Hikayesi Nasıl Başladı?

18 Ocak 2014 tarihinde Xcoin olarak piyasaya sunulan, daha sonra Darkcoin adı verilen bu dijital paranıngeliştiricileri, "dark-karanlık" kelimesinin çağrıştırabileceği, yasa dışı vs gibi algılardan kaçınmak için kripto paranın adını, "DASH" - İngilizce Dijital Nakit’in (Digital Cash) kısa yazılışı - olarak yeniden değiştirdi. 

DASH’i kurgulayan ve geliştiren ekibin lideri Evan Duffield, blok zincir teknolojisine dayalı Bitcoin projesine yeni özellikler kazandırmak amacıyla yola çıktı. Duffield liderliğindeki ekip, paranın merkezi bir yapının ve otoritenin kontrolünde olduğunu ve bu durumun kişisel gizliliği ihlal etti düşüncesiyle alternatif bir para sistemi arayışına girdi. DASH, temel olarak bitcoini esas almakla birlikte, çıkış noktası ve getirdiği yeniliklerle Bitcoin'den ayrışıyor. DASH, halen Duffield liderliğinde çekirdek bir ekip tarafından geliştirilmeye devam etmekte ve geliştirme ekibi sistem içinden finanse edilmektedir. DASH ekibi piyasaya toplam olarak 22 milyon adet DASH sürmeyi planlanlıyor.

DASH’ın Temel Özellikleri ve Bitcoin'den Farklılıkları

• Dash en önemli özelliğini, herhangi bir miktar Dash’in yalnızca saniyeler içerisinde bir cent’den ucuz bir ücrete transfer edilebilmesini sağlamak olarak tanımlamaktadır. 
• Bitcoin’in de kullandığı Proof-of-Work algoritmasını kullanan DASH, hash fonksiyonu olarak ise Bitcoin’den farklı olarak 11 rounddan oluşan X11 fonksiyonunu kullanmaktadır. DASH blok zincirinde her bir blok ortalama 2,5 dakikada bir bulunmaktadır. 
• Sayılarla DASH blok zincirine bakıldığında şu an dünya çapında 4,800’den fazla noktada ödeme aracı olarak kullanılmakta ve 150’den fazla borsada işlem görmektedir. 71,000’den fazla ortalama günlük aktif cüzdan barındıran DASH blok zinciri, günlük olarak 15,000’den fazla gönderim işlemine aracılık etmektedir. 2019’un 2. çeyreğinde 3 Milyar doların üzerinde ödeme hacmine ortam sağlamıştır. 
• DASH’in ana geliştirme ekibi, Dash Core Group, Inc. (DCG) ismiyle ticari faaliyetlerini sürdürmekte ve doğrudan DASH blok zinciri aracılığıyla fonlanmaktadır. Ryan Taylor’ın CEO’su olduğu grup, doğrudan DASH güvenliği ve kullanılabilirliğini geliştirme faaliyetlerinin yanı sıra, açık kaynak kodlu DASH üzerinde uygulama geliştirmek isteyen programcıların işlerini kolaylaştırıcı araçlar da tasarlamaktadır.
• DASH ekosistemi, blok zinciri üzerinde gerçekleşen değişikliklere karar vermek için konsensüs sistemi olarak Masternode adı verilen ve kişilerin ellerinde tuttukları DASH adetine göre söz sahibi olabildikleri bir sistem kullanmaktadır. Bu sistemle kişilerin finansal çıkarları söz konusu olduğu için blok zincirinin faydasına karar verecekleri düşünülmektedir. 

Gizlilik

DASH’ta, gizliliğe Bitcoin'e kıyasla daha fazla önem verildiği için, transfer işlemlerinin detaylı olarak (adres, tutar) görüntülenmesine izin verilmiyor. Transferin yapıldığı hesap bilgileri ile ilgili ayrıntılar gizli tutulması nedeniyle DASH işlemlerinin takibi imkansız hale geliyor.
Bitcoin'de ise bloklarda yapılan işlemleri geriye doğru izlemek mümkün olabiliyor. 

Masternode

Evan Duffield tarafından geliştirilen Masternode'lar iki katmanlı yapısıyla yeni özelliklerin eklenebilmesine imkan veriyor. Bitcoinnode'dan daha güçlü olan masternode sayesinde para, bütçe yönetimi ve transferlerin saniyeler içinde gerçekleştirilmesi mümkün olabiliyor. Bu yüksek transfer hızı DASH'i dijital para pazarında önemli bir noktaya taşıdı.

PrivateSend Özelliği

PrivateSend, DASH kullanıcılarına, tam gizlilik kazandıran özelliktir. CoinJoin'in geliştirilmiş ve genişletilmiş bir versiyonu olan PrivateSend'de, CoinJoin'deki anafikire ek olarak, özerklik, zincirleme yaklaşım kullanarak sağlanan gizlilik, belirli birimlerin kabulü, pasif mod gibi bir dizi iyileştirmeler bulunuyor. PrivateSend ile yapılabilecek işlemlerde üst sınır 1.000 DASH olarak belirlendiği için önemli miktarda paranın tamamen anonim hale getirilmesi için birden fazla oturum gerekli.

InstantSend Özelliği

InstantSend, anında işlem yapma özelliğidir. Girdiler belirli işlemlere sıkıştırılır ve masternode ağının konsensusu tarafından onaylanır. İhtilaflı işlemler ve bloklar reddedilir. Konsensusa ulaşılamazsa işlem onayı standart blok onayı ile gerçekleşir. 

Dash (DASH) Ne Kadar?

2014 yılında 0.22 Dolar düzeylerinde işlem görmeye başlayan DASH, değerini 6800 katına kadar çıkartarak 2017 yılı sonunda adet başına değerini 1499 dolar düzeylerine kadar yükseltti. Dash coin, yüksek volatilitesi ile bilinen kripto para piyasasında bile yüksek volatilitesi ile dikkat çekmektedir.