Devletin, kurumlar vergisine tabi mükelleflerin kurumlar vergisine konu olan net kazançları üzerinden %22 oranında aldığı vergidir. Kurumlar Vergisi, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. Maddesinde sıralanan kurumlar vergisine tabi mükelleflerin ilgili hesap döneminde elde ettikleri net kazançlar üzerinden ve yıllık bazda ödenir. Kurumlar vergisi beyan esasına dayalıdır ve. Mükelleflerin bağlı bulundukları vergi dairesine yılda bir kez verdikleri kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen net kazanç tutarı üzerinden hesaplanır.
Gelir Vergisi Kanununun 2. Maddesinde belirtilen kazançlar kurumlar vergisine tabi olan kazançlardır:
- Ticari Kazançlar
- Zirai İşletmelerden Elde Edilen Kazançlar
- Serbest Meslek Kazançları
- Ücretler
- Menkul ve Gayri Menkul Sermaye İratları
Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir?
Kurumlar Vergisi Beyannamesi, içeriği ve formatı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan 1010 numaralı vergi beyan formudur. Kurumlar Vergisi Beyannamesi formunun mükellefler tarafından ilgili hesap dönemi için düzenlenerek bağlı bulundukları vergi dairesine elden veya e-beyanname sistemi üzerinden kanunda belirlenen süreler içinde iletilmesi zorunludur.
Kurumlar vergisi mükelleflerinin ödemekle yükümlü oldukları kurumlar vergisi, mükelleflerin düzenledikleri Kurumlar Vergisi Beyannamesinde beyan ettikleri bilgiler esas alınarak belirlenir.
Kurumlar Vergisi Beyannamesinde, mükellefin kimlik, vergi numarası ve adres bilgileri, geçmiş yıl kar ve zararları, ilgili hesap dönemine ait bilanço karı ve zararları, ödenmesi gereken kurumlar vergisi tutarı ve bilançoda bulunan diğer mali bilgiler yer alır. Mükellefler, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin ekinde ilgili döneme ilişkin ayrıntılı bilançolarını ve gelir tablolarını, varsa tevkifatla ödenen vergi makbuzları, dış ülkelerde ödenen vergilere ilişkin ödeme makbuzları ile varsa istisnalara ilişkin belgeleri sunmakla yükümlüdürler.
Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?
Mükellefler, Kurumlar Vergisi Beyannamelerini ilgili hesap döneminin bitimini izleyen dördüncü ayın 1’i ile 30’ u arasında düzenleyerek teslim etmekle yükümlüdürler. Normal şartlarda mükelleflerin mali yılı 1 Ocak -31 Aralık tarihleri arasındaki hesap dönemini kapsar. Buna göre Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nin ilgili hesap dönemini takip eden yılın Nisan ayının 1’i ile 30’u arasında mesai saatleri içinde ilgili vergi dairesine elden teslim edilmesi gereklidir. E-beyanname sistemi üzerinden verilen Kurumlar Vergisi Beyannameleri ise Gelir İdaresi Başkanlığı’niı internet vergi dairesi üzerinden ( intvd.gov.tr) 30 Nisan saat 24:00’e kadar kabul edilmektedir. Yıllık hesap dönemi başlangıç ve bitiş tarihleri farklı olan mükellefler ise Kurumlar Vergisi Beyannamelerini ilgili hesap döneminin kapanışını izleyen dördüncü ayın 1’i le 30’u arasında düzenleyerek elden veya e-beyanname sistemi üzerinden teslim etmekle yükümlüdürler.
Kurumlar Vergisi beyannamesini kanunda belirtilen süreler içinde düzenleyerek iletmeyen mükelleflere gecikme süresine göre usulsuzlük ve vergi zıyaı cezası uygulanır.
Kurumlar Vergisi Oranı 2018 ve 2019
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 32. Maddesine göre 2006 yılından 2018 yılına kadar %20 olarak uygulanan kurumlar vergisi oranı, Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 10. Madde uyarınca 2018, 2019 ve 2020 yılları için %20’den %22’ye çıkartılmıştır.
Kurumlar Vergisi Kanunu Hakkında
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
5520 sayılı Kurumlar Vergisi kanunu 13.06.2006 tarihinde kabul edilmiş ve 21.06.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 38 Madde ve 5 Bölümden oluşmaktadır.
Kurumlar Vergisi Hesaplama
Kurumlar Vergisi Mükellefleri de gerçek usulde vergilendirilen tüm mükellefler gibi ilgili dönem sonunda tahakkuk edecek olan kurumlar vergisine mahsuben her üç ayda bir olmak üzere yılda dört kez geçici vergi ödemekle yükümlüdürler. Kurumlar vergisi mükellefleri, üçer aylık dönemler itibariyle belirlenen net kazançları baz alınarak hesaplanan geçici vergi matrahı üzerinden %22 oranında peşin vergi öderler. Geçici vergi dönemlerinde ödenen vergiler, ilgili mali yıl sonunda tahakkuk edecek olan ve 30 Nisan tarihine kadar ödenmesi gereken kurumlar vergisi tutarından peşin ödenen vergiler adı altında düşülür. Ocak –Mart aylarını kapsayan I. geçici vergi dönemine ait beyannameler 1-17 Mayıs, Nisan – Haziran ayları kapsayan II geçici vergi dönemine ait beyannameler 1 – 17 Ağustos, Temmuz – Eylül aylarını kapsayan III. geçici vergi dönemine ait beyannameler - 17 Kasım, Ekim – Aralık aylarını kapsayan IV geçici vergi dönemine ait beyannameler de 1- 17 Şubat tarihleri arasında iletilir ve taahhüt eden vergiler ödenir. Tatil günlerine denk gelen tarihler için izleyen iş günü esas alınır.
Kurumlar vergisi hesaplanırken mükellefin ilgili hesap dönemi içinde elde ettiği net karına kanunen kabul edilmeyen giderler eklenerek Kurumlar vergisi matrahı belirlenir. Kurumlar Vergisi Matrahı kurumlar vergisine esas olan tutardır. Kurumlar vergisi matrahının %22’si ilgili dönemin kurumlar vergisi olarak beyan edilir.
Kanunla tanınan kurumlar vergisi istisnalarıdan yararlanan kurumlar istisna tutarlarını kurumlar vergisi matrahından düşerler. Ayrıca ilgili hesap dönemi içinde peşin ödenen geçici vergiler ve son beş yıla ait geçmiş yıl zararları da kurumlar vergisi matrahından mahsup edilir.
Örnek: ABC şirketinin 2018 Yılı Net karının 600.000 TL olduğunu, ilgili hesap dönemi içinde 20.000 TL geçici vergi ödediğini, şirketin herhangibir kurumlar vergisi istinasından yararlanmadığını ve kanunen kabul edilmeyen giderelerinin 12.000 TL olduğunu varsayalım.
Net dönem karı: 600.000
Kanunen kabul edilmeyen giderler: 12.000
Kurumlar vergisi Matrahı: 612.000
Kurumlar vergisi Oranı %22
Kurumlar Vergisi Tutarı: 612.000 x %22 = 134.640
Ödenecek Kurumlar Vergisi = 134.640 – 20.000 = 114.640 TL
Kurumlar Vergisi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?
Yukarıda verilen örnekte hesaplanan tahakkuk eden kurumlar vergisine ayrılan karşılığın muhasebe kaydı:
| Borç | Alacak | |
| Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülüler | 134.640 | |
| Peşin Ödenen Vergi, Diğer Yükümlülükler | 20.000 | |
| Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler | 114.640 | |
| 134.640 | 134.640 |
Kurumlar Vergisi Ne Zaman Ödenir?
Gelir İdaresi Başkanlığı 2019 yılında Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilme ve ödeme tarihini Vergi Usul Kanunu’nun 28 Maddesinde tanınan yetkiye dayanılarak Nisan ayının sonuna kadar uzatttı. Buna göre, mali yılı 1 Ocak – 31 Aralık dönemini kapsayan mükellefler için daha önce 1 Nisan – 25 Nisan olan kurumlar vergisi beyanname verme ve ödeme süresi 1- 30 Nisan olarak değiştirilmiştir.
Kurumlar Vergisi Mükellefleri
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. Maddesinde kazançları kurumlar vergisine tabi olan kurumlar şöyle sıralanmaktadır:
- Sermaye Şirketleri
- İş Ortaklıkları
- Kooperatifler
- Dernek ve Vakıflara ait iktisadi işletmeler
- Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)
- Kurum kazancı gelir vergisi konusuna giren gelir unsurları
Kurumlar vergisi kanununa göre kazançları kurumlar vergisine tabi olan tüm kurumlar vergisi mükellefi sayılır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kurumlar vergisi mükellefleri Tam ve Dar Mükellef olmak üzere iki gruba ayrılmıştır:
- Tam mükellefler: Kurumlar Vergisi Kanununun 1. Maddesinde belirtilen kurumlardan kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan kurumlar tam mükellef olarak tanımlanmaktadır. Bu kurumlar, Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri tüm kazançları üzerinden kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdürler.
- Dar mükellefler: Kurumlar Vergisi Kanununun 1. Maddesinde belirtilen kurumlardan kanuni ve iş merkezinin her ikisi de Türkiye dışında bulunan kurumlar ise dar mükellef olarak tanımlanmaktadır. Dar mükellefler sadece Türkiye içinde elde ettikleri kazançları üzerinden kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdürler.
